domingo, 25 de outubro de 2015

Non me chames Halloween, chamame Samhain

Cada dia que pasa esta mais preto ese intre no que moita xente se disfrazará de mounstro ou de calquera cousa que lle faiga gracia e sairá pola noite, coa excusa de que é Halloween. Como ocorre con todo o americano o facemos noso en pouco tempo, e non nos importa que sea foraneo, simplemente porque o producto yankie "mola" mais.
Pero e si vos dixera que non é deles.Que ,como fan coa maioria dos seus éxitos internacionais, é unha tradición expoliada e renomeada que pertencía a todos os pobos celtas.Pero non lle vamos cargar con toda a culpa a os pobres yankies, xa que eles simplemente son uns ases da asimilación de culturas, como foron previamente os romanos e os cristians, que fan crecer un autodio nos pobos hacia a tradición autoctona e xa descoñecida que realmente idolatran se se esconde tras un pasaporte extranxeiro.

Símbolos das tradicións mais famosas adoptadas polos americanos


Efectivamente o Halloween provén dunha festividade celta coñecida como Samhain, celebrada no día do fin das colleitas que ía adicada á rememoración da morte e dos ancestros.Nestas culturas a comunión coa morte era enorme e non a concevian como algo negativo senon como un reencontro con outros que finaran antes ca eles.
No canto de cabazas talladas, a noite do 31 de outubro, colocabanse caveiras con velas no interior que servían para impedir que os espiritos te molestasen.Pero non quedaba ahi a cousa, xa que esa noite estaba cargada de ritos e de misticismo.Todos os anos nesa data os druidas salian ao monte na procura de muerdago coas suas fouces de ouro que utilizarian despois para a fabricación de pócimas.De volta na aldea, colocaban lumes en lugares especificos para afastar aos trasgos,  e unha vez caida a noite, os habitantes da aldea atrancaban as portas e se disfrazaban con pelellos de animais para despistar aos malos espiritos.Se algun se armaba de valor e deixaba pasar cando lle petaban na porta, podía ocorrer que fose un hada de fogar ( nese caso tería sorte o ano seguinte) ou que se tratase dun trasgo (se era asi, a mala sorte entraría con el e se quedaría durante o vindeiro ano).


Druidas recollendo muerdago (planta parásito que despois utilizaban nas súas pocimas)


Representación moderna dun trasgo (seres malignos portadores da mala sorte)

Esta tradición pervivía nos pobos celtas ata que (arredor do século VI d.C.)a Igrexa instaurou un día adicado unicamente aos defuntos. Estouvos a falar do Dia de todos os Santos que ainda hoxe se celebra e que serviu como método de asimilación relixiosa por parte da Igrexa sobre as costumes pagás.Nun principio este día foi imposto como sustituto da festividade mais macabra dos celtas, Lemuria. Estes pobos creian que o 13 de maio os espiritos malignos salían dos seus cadaleitos para asustar e facer o mal. Esta nova festividade arraigou pronto no mundo celta e por mor desa crecente polularidade, os dirixentes da Igrexa decidiron cambialo ao día 1 de novembro coa intención de restarlle forza ao Samhain.Por se iso non fose suficiente, estableceron o 2 de novembro como o Dia dos Defuntos, coa intención de rematar definitivamente co Samhain.

Hoxe por hoxe o Día dos Defuntos ten unha enorme importancia sobre todo na cultura mexicana

Pero vos preguntaredes como puido chegar esta tradición a pisar chan americano. Pois ben, no século dezaoito produciuse en Irlanda unha gran hambruna derivada das malas colleitas e os fungos, que provocou a emigración en masa cara EEUU, levando consigo tradicións como o Día de San Patricio ou o propio Halloween ( palabra que provén do ingles "Hallow's eve" ou véspera de defuntos).A pesar de que os colonos puritanos tentasen evitar a súa proliferación.

Espero que esta entradiña sirva para non mirar as nosas tradicións como algo estúpido e sen interés, porque esas tradicións que rexeitamos, tal vez ,e só tal vez poidamolas estar alabando polo mero feito de estar disfrazadas de extranxeiras.


APUNTE INTERESANTE
Navegando na procura de información acerca do Samahin encontrei referencias aos cruceiros como parte desta tradición. O que se viña a dicir é que os cruceiros proviñan das estacas que os celtas puñan no cumio dos milladoiros coas cabezas dos seus adversarios. Se ben é certo que esta teoria encadra  cos ritos celtas, eu continúo decantandome pola teoria que espuxen na anterior entrada xa que considero que a enorme cantidade de restos atopados non poden ser casualidade senon evidencias de unha tradición anterior.

Se queredes podedes ver este documental do canal historia que aborda mais profundamente a orixe de Halloween e as súas costumbres:https://www.youtube.com/watch?v=DkHKnxX1hz8

domingo, 18 de outubro de 2015

Os Lares. Unha tradicción galega?

O noso profesor díxonos que tiñamos que aprender a mirar o noso arredor doutra forma.Eu pensei que para facelo precisaba de informarme un pouco mais da mitoloxia celta porque asi comprendería mellor por que facían as cousas.Entre páxinas e blogs, vin escrita a palabra "Lar".Sabía que os Lares eran deuses romanos e preguntábame que terían os lares que ver coa tradicción celta. Seguin procurando información e dinme conta de que algo que endexamais relacionaria sequera con Galicia, tiña a sua orixe nela.

Lares romanos: deuses xeralmente adicados á protección dos fogares

No proceso de Romanización,os romanos levaban a cabo unha asimilación cultural que ían adaptando segundo o pobo. No noroeste da península funcionaron con especial efectividade os "Lares Viales", deuses protectores dos camiños que arraigaron forte na cultura celta, que xa contaba cunha serie de ritos (asociados ao deus Lug) para a protección dos camiños.Polo tanto bastou con renomear eses ritos, mantendo a tradición pero chamandolles aos deuses; Lares no canto de Lug.
Lug: deus mais importante da mitoloxía celta que  relaccionaban con todas as cousas 

Pero a verdadeira importancia deste feito reside en que a sua tradición chega ate o dia de hoxe. Os romanos non fixeron mais que cambiarlle o nome á deidade pero o rito ,consistente en amorear pedras ás veiras dos camiños para agradecerlle aos deuses o feito de chegar a salvo ao seu destino, seguiu perdurando secúlos e séculos, sobrevivindo ao cristianismo que limitouse de novo a cambiar o receptor das oracións e añadir unha cruz a esas moreas de pedras(milladoiros) ,formando o que hoxe coñecemos como cruceiros.

Distribución dos altares a Lares Viales encontrados en todo o imperio romano
Sobre este tema escribiu Castelao que no seu libro,As cruces de pedra na Galiza.E aínda que non fai referencia directa aos Lares si menciona o pasado celta dos cruceiros que reside nos milladoiros ou amilladoiros.

Portada de As cruces de pedra na Galiza

Pouco se sabe sobre os Lares ou polo menos é pouco coñecido, pero o certo é que teñen unha grande importancia na nosa cultura se nos paramos a pensar que temos  descubertos en Galicia mais do 50% do total de altares adicados a estes deuses dos camiños en todo o imperio romano.

Altar adicado aos Lares Viales ou deuses protectores dos camiños

O mesmo que pasa con estos altares pasas cos monumentos megalíticos e restos prehistóricos, e é que Galicia posee unha enorme colección de restos antiquísimos aos que apenas lle damos importancia. Pero non porque non nos interese ou non sexamos bos habitantes da nosa terra, senon porque levan tanto tempo formando parte da nosa tradicción e da nosa vida cotiá que xa somos incapaces de recoñecelos como algo magnifico e digno de admirar.

Para saber un pouco mais dos Lares romanos e da súa evolución deixovos unha breve presentación:



mércores, 7 de outubro de 2015

Canto tempo.....

Bueno unha vez xa nos deron as directrices de como andar por este mundillo podemos comezar ,despois de un longo tempo de espera,coas publicacións sobre historia de galicia propiamente ditas.

Sen mais COMEZAMOS